Leiðbeiningar Rsýk-347 2.02.23 Útg. 10.0 Útg.dagur 05/11/2023

2.02.23 Saur - sveppir og mýkóbakteríur

Rannsóknir - Heiti, ábendingar, grunnatriði

Rannsóknir - Heiti, ábendingar, grunnatriði
Heiti rannsóknar: Saur - svepparæktun, saur - mýkóbakteríuræktun

Pöntun: Beiðni um sýklarannsókn eða Cyberlab innan LSH. Verð: Sjá Gjaldskrá

Ábending

Svepparannsókn

. Grunur um sveppasýkingu í görn eða leit að sveppasýklun í saur

Fræðsla um sveppi:

Ger- og myglusveppir valda örsjaldan sýkingum í görn, þó að gersveppir finnist í eðlilegri garnaflóru og þráðsveppir berist í görn með fæðu og frá öndunarvegum. Lýst hefur verið örfáum tilfellum af þráðsveppasýkingum í görn sem greindust með saurræktun (4-6). Um gersveppi gildir: (i) Slímhúðarsýking: gersveppir geta sýkt görn á sama hátt og aðrar slímhúðir, en ekki er talið að niðurgangur fylgi slíkum sýkingum; (ii) Niðurgangur: Lýst hefur verið niðurgangi sem var talinn orsakast af ofvexti gersveppa og lagaðist með sveppalyfjameðferð. Sjúklingar voru oftast fullorðnir, inniliggjandi á sjúkrahúsi, höfðu fengið sýklalyf og voru ónæmisbældir. Ekki er þó vitað með vissu hvort gersveppirnir voru raunveruleg orsök einkenna (3); (iii) Sýklun: Stundum er fylgst með sveppasýklun hjá ónæmisbældum sjúklingum; og þá gjarna í tengslum við fyrirbyggjandi sveppalyfjameðferð sem gæti minnkað líkur á ífarandi sveppasýkingu.

Mýkóbakteríurannsókn.

Grunur um sýkingu af völdum

M. avium

komplex hjá alnæmissjúklingum. Leit að

M. tuberculosis

ef grunur er um (i) lungnasýkingu en erfitt er að fá önnur sýni, eða (ii) sýkingu í slímhúð meltingarvegar (7,8).

Mögulegar viðbótarrannsóknir

Saur - almenn rannsókn

, Saur - Clostridioides (Clostridium) difficile

Saur - sníkjudýr

Saur - H.pylori

Grunnatriði rannsóknar

Svepparannsókn

. Leitað er að gersveppum og þráðsveppum með ræktun.

Mýkóbakteríurannsókn

.Sýni er afmengað með NaOH-acetylcysteini,

smásjárskoðað eftir sýrufasta litun með Auramin O og ræktað í BactAlert kolbum og á Lövenstein-Jensen æti í 6 vikur.

Þegar sýrufastir stafir ræktast er framkvæmd kjarnsýrumögnun á gróðrinum til að greina mýkóbakteríur til tegundar. Ef

M. tuberculosis

komplex greinist er leitað að lyfjaónæmisgenum sem skrá fyrir ónæmi gegn rifampicin og isoniazid. Biðja þarf sérstaklega um næmispróf á öðrum mýkóbakteríutegundum.

Sjá yfirlit yfir faggildar/ófaggildar rannsóknir á Sýkla- og veirufræðideild

hér

Sýnataka

Ílát og áhöld

Sýni er sett í

þurrt saursýnatökuglas (dauðhreinsað, með áfastri skeið í lokinu, sem er utanáskrúfað).

Gerð og magn sýnis

5 ml. (u.þ.b. eitt “vínber”) af saur.

Lýsing sýnatöku

Hægðir skulu losaðar í hreina bekju eða í kopp sem skolaður hefur verið með sjóðandi vatni, eða á pappír eða plastfilmu sem límd er á klósettsetu. Einnig má leggja pappadisk eða skál í salernisskálina.

Ef um niðurgang er að ræða skal taka sýnið frá fljótandi hægðum. Ef slím, blóð eða gröftur er til staðar skyldi taka sýni þaðan.

Örugg losun sýnatökuefna og áhalda

Sending og geymsla

Merking, frágangur og sending sýna og beiðna

Útfylling beiðna, merking, frágangur og sending sýna

Geymsla ef bið verður á sendingu

Geymi

í kæl

i í allt að 3 daga

Flutningskröfur

Sýni má senda við stofuhita.

Sérlega mikilvægt er að vanda frágang sýna. Loka íláti vel svo ekki verði leki á sýni úr glasi við flutning. Vandaður frágangur dregur úr líkum á smiti til þeirra er meðhöndla sýnin og auðvelda alla vinnslu.

Niðurstöður

Svar

Svepparannsókn.

Neikvæð svör fást eftir 2 vikur. Jákvæð svör geta borist fyrr.

Mýkóbakteríurannsókn.

Neikvæð svör fást eftir 6 vikur.

Þegar sýrufastir stafir ræktast eru niðurstöður hringdar til me

ðferðaraðila, en endanleg greining á bakteríum fylgir síðar.

Túlkun

Neikvæð ræktun útilokar ekki sýkingu af völdum sveppa eða mýkóbaktería.

Svepparannsókn

. Þar sem bæði gersveppir og þráðsveppir geta fundist í görn undir eðlilegum kringumstæðum er túlkun jákvæðrar ræktunar erfið, og háð sveppamagni, sveppategund, einkennum sjúklings, undirliggjandi ástandi ofl.

Mýkóbakteríurannsókn

. Ræktun meinvaldandi tegunda bendir til sýkingar í lungum eða meltingarvegi. Tegundir sem ekki eru meinvaldandi fyrir menn geta borist í meltingarveg með fæðu, og þarf því að túlka niðurstöður út frá mýkóbakteríutegund sem finnst.

Heimildir

Jorgensen JH, Pfaller MA og fél. Manual of Clinical Microbiology. ASM Press, Washington D.C.
Amy L. Leber. Clinical Microbiology Procedures Handbook.
Levine J et al. Candida-Associated Diarrhea: A Syndrome in Search of Credibility. Clinical Infectious Diseases 1995;21:881-6
Schell WA et al. Fatal, Disseminated Acremonium strictum Infection in a Neutropenic Host. JOURNAL OF CLINICAL MICROBIOLOGY, May 1996, p. 1333–1336
Kami M et al.The Gastrointestinal Tract Is a Common Target of Invasive Aspergillosis in Patients Receiving Cytotoxic Chemotherapy for Hematological Malignancy. Clin Infect Dis. (2002) 35 (1): 105-106
Gharib A et al. Primary Gastrointestinal Aspergillosis Presenting as Multiple Ulcerated Colonic Masses: a Case Report. Iranian Journal of Pathology (2008)3 (3), 167 - 169
Kéchine AE et al. Detection of Mycobacterium tuberculosis complex organisms in the stools of patients with pulmonary tuberculosis. Microbiology (2009), 155, 2384–2389
Lin PY et al. Lower gastrointestinal tract tuberculosis: an important but neglected disease. Int J Colorectal Dis (2009) 24:1175–1180

2.02.23 Saur - sveppir og mýkóbakteríur

Ritstjórn

Samþykkjendur

Ábyrgðarmaður

Útgefandi