Lei�beiningar Rvei-005 2.02.29 �tg. 15.0 �tg.dagur 09/21/2023

2.02.29 Hepatitis B (lifrarb�lga B)

Ranns�knir - Heiti, �bendingar, grunnatri�i

Heiti ranns�knar:

M�tefnale

it (

anti-HBc

IgG,

anti-HBc

IgM,

anti-HBs

IgG,

anti-HBe IgG

) og m�tef

navakaleit (HBsAg

HBeAg

)

. Magnm�ling me�

kjarns�rum�gnun (PCR)

Samheiti:

HBV

bl��vatnspr�f (m�tefna- og m�tefnavakaleit). HBV DNA (magnm�ling).

P�ntun:

Bei�ni um veiruranns�kn

e�a

Cyberlab innan LSH

Ver�:

Sj�

Gjaldskr�r

�bending

Grunur um n�ja (HBsAg, Anti-HBc IgM) e�a langvinna (HBsAg) s�kingu af v�ldum lifrarb�lguveiru B (HepB).
Skimun til �ess a� koma � veg fyrir smit me� bl��i og bl��hlutum/afur�um (HBsAg).
Ef �arf a� fylgjast me� framvindu sj�kd�ms � einstaklingum me� br��a e�a kr�n�ska s�kingu (HBeAg, Anti-HBe).
Skimun � me�g�ngu (prenatal) svo h�gt s� a� minnka l�kur � a� barn smitist af HepB (HBsAg).
Eftirlit me� myndun HepB m�tefna � kj�lfar s�kingar (Anti-HBc) og (Anti-HBs), e�a b�lusetningar (Anti-HBs).
Til a� meta ��rf fyrir me�fer� og �rangur hennar er magn HBV DNA m�lt.

Grunnatri�i ranns�knar

Eftirfarandi pr�f til greiningar � HepB veiru eru notu�: HBsAg (yfirbor�s antigen, e�a �stral�u antigen), anti HBc (heildarm�tefni), HBc (IgM), anti HBs, HBeAg, anti HBe og magnm�ling � erf�aefni veirunnar.

Skima� er fyrir HepB veiru me� leit a� HBsAg og HBc m�tefni. Til a� meta �rangur b�lusetningar eru m�ld HBs m�tefni.

Fyrir magnm�lingu er ger� kjarns�rum�gnun � erf�aefni veirunnar.

S�nataka

S�rst�k t�masetning s�nat�ku

Ef um stunguslys e�a a�ra h�ttu � smiti me� bl��i

e�a l�kamsvessa

er a

� r��a, �arf strax a� taka s�ni til m�linga � lifrarb�lgum B og C, og HIV.

Fyrir vi�br�g� vi� stungu�h�ppum, sj� g��askjal

Stungu�h�pp

Ger� og magn s�nis

M�tefna- og m�tefnavakaleit: Heilbl��/sermi rau�ur tappi me� geli (gul mi�ja) e�a �n gels , ≥ 4 ml e�a EDTA bl��/plasma , ≥ 4 ml.

Magnm�ling: EDTA bl�� , ≥ 9 ml.

L�sing s�nat�ku

�j�nustuhandb�k Ranns�knarsvi�s

Bl��taka

�rugg losun s�nat�kuefna og �halda

Sending og geymsla

Merking, fr�gangur og sending s�na og bei�na

Sj� lei�beiningu:

�tfylling bei�na, merking, fr�gangur og sending s�na

Geymsla ef bi� ver�ur � sendingu

S�ni til m�tefnam�linga geymist � k�li, en EDTA-heilbl�� til kjarns�rum�linga geymist

h�mark 24 klst

vi� 2-25�C.

Flutningskr�fur

Me� fyrstu fer�

� senda vi� stofuhita

Ni�urst��ur

Svar

M�tefna- og m�tefnavakaleit:

1-3 virkir dagar

Um helgar eru einnig unnin s�ni vegna

vessamengunar e�a stunguslysa

Magnm�ling: Yfirleitt um 1-7 virkir dagar

T�lkun

S�rfr��il�knar veiruranns�kna meta hvernig � a� t�lka ni�urst��ur.

Myndin h�r a� ne�an s�nir einkennandi feril fyrir br��a s�kingu (mynd A) og fyrir �r�l�ta s�kingu (mynd B).

Vi� br��a s�kingu m�list HBsAg 1-2 m�nu�um eftir s�kingu, og n�r h�marki um �a� leyti sem einkennin koma � lj�s. Fyrsta m�tefni� sem m�list er anti-HBc. Erf�aefni veirunnar (DNA) og HBsAg ver�ur m�lanlegt � svipu�um t�ma og anti-HBc, en anti-HBc er m�lanlegt � lengri t�ma. Anti-HBs ver�ur ekki m�lanlegt fyrr en eftir a� HBsAg er �greinanlegt og bata er n�� (yfirleitt innan eins �rs). �a� getur li�i� einhver t�mi fr� �v� a� HBsAg er horfi� og �anga� til a� anti-HBs ver�ur m�lanlegt.

�r�l�t s�king einkennist m.a. af �v� a� HBsAg er m�linlegt � 6 m�nu�i e�a lengur, og anti-HBs m�list ekki, en anti-HBc m�list � miklu magni.

HBeAg er m�lanlegt � b��i br��a s�kingu og �r�l�tri s�kingu � me�an a� veiran er virk (deilir s�r).

Heimild: White & Fenner

Vi�mi�unarm�rk

Taflan h�r a� ne�an s�nir vi�mi�unarm�rk fyrir magnm�lingu � lifrarb�lguveiru B:

Ni�ursta�a m�lingar	T�lkun og svar
HBV DNA greinist ekki	Ct gildi fyrir HBV yfir m�rkum pr�fsins e�a ekkert Ct gildi fyrir HBV fengi�.
<10 IU/mL	Reikna�ar IU/ml eru l�gri en ne�ri m�rk fyrir magngreiningu pr�fsins. Svara� �t sem: <10 IU/ml. HBV DNA er greinanlegt en undir magnm�lingarm�rkum.
≥ 10 IU/mL og ≤1.000.000.000 IU/mL	Reikna� gildi meira e�a jafnt og 10 IU/ml og minna en e�a jafnt og 1.000.000.000 IU/ml. Svara� �t sem: “(talnagildi) IU/ml”
>1.000.000.000 IU/mL	Reikna�ar IU/ml eru yfir efri m�rkum fyrir magnm�lingu. Svara� �t sem “Meira en 1.000.000.000 HBV DNA IU/ml. Ef �ska� er eftir n�kv�mari ni�urst��um, er h�gt a� �ynna s�ni� me� neikv��u serum e�a plasma.

Heimildir

White DO & Fenner FJ, (1994) Medical Virology. San Diego, California: Academic Press.
Tr�po C, Chan HLY & Lok A: Hepatitis B virus infection. The Lancet. 2014;384(9959):2053–2063

2.02.29 Hepatitis B (lifrarb�lga B)

Ritstj�rn

Sam�ykkjendur

�byrg�arma�ur

�tgefandi