Lei�beiningar Rvei-079 2.02.41 �tg. 14.0 �tg.dagur 05/03/2024

�bl�stur/h��s�king: HSV er oftast � v�rum, � munni e�a � kynf�rum, en geta veri� hvar sem er � l�kamanum, t.d. herpetic whitlow (fingur), herpes gladiatorum (HSV-1 vi� snertingu hj� ��r�ttam�nnum) og eczema herpeticum.
Augns�king: HSV getur valdi� keratitis og conjunctivitis � augum.
Mi�taugakerfiss�king: HSV getur valdi� alvarlegum s�kingum � mi�taugakerfi, m.a. heilab�lgum, heilahimnub�lgum (m.a. Mollaret�s meningitis.), skemmdum � taugum (m.a. sj�ntaug).
N�buras�king: HSV getur valdi� alvarlegum s�kingum � n�burum. Einkenni geta komi� fram nokkrum d�gum e�a vikum eftir f��ingu.

Grunnatri�i ranns�knar

Oftast er leita� a�

erf�aefni veirunnar

(

PCR

)

Stundum eru m�ld IgM og IgG m�tefni

. Venjulega er ekki greint � milli HSV-1 og HSV-2 � sl�kum m�lingum. H�gt a� gera pr�f sem greina � milli HSV-1 og HSV-2 IgG m�tefna s� �ess �ska�.

S�nataka

S�rst�k t�masetning s�nat�ku

T�masetningu �arf a� meta � hverju tilviki.

Best er a� taka stroks�ni sem fyrst eftir a� einkenni koma fram. M�tefnam�ling getur komi� til greina seint � sj�kd�msferli, e�a me� samanbur�i � br��a- og batas�ni, og ber �� a� taka br��as�ni sem allra fyrst.

Ger� og magn s�nis

Stroks�ni fr� h��, kynf�rum, augum e�a �ndunarf�rum: Veiruleitarpinni.
Munnstrok: Veiruleitarpinni
Bl��s�ni (m�tefnam�ling): Heilbl�� me� geli (rau�ur tappi me� gulri mi�ju) e�a �n gels (rau�ur tappi me� svartri mi�ju) ≥ 4 ml
Skol- og sogs�ni fr� �ndunarf�rum: Dau�hreinsa� glas, nokkrir ml
Vefjas�ni: Dau�heinsa� glas me� ster�lu saltvatni
M�nuv�kvi: Dau�hreinsa� glas (nr. 2 e�a 3) ≥1 ml
�vags�ni: Dau�hreinsa� �vagglas, 5-10 ml

L�sing s�nat�ku

H��strok - s�nataka

Augnstrok - s�nataka

�ndunarf�rastrok - s�nataka

Bl��taka

Skol �r �ndunarf�rum - s�nataka

�vag - s�nataka

M�nu�stunga

�j�nustuhandb�k Ranns�knarsvi�s.

�rugg losun s�nat�kuefna og �halda

Sending og geymsla

Merking, fr�gangur og sending s�na og bei�na

Sj�:

�tfylling bei�na, merking, fr�gangur og sending s�na

Geymsla ef bi� ver�ur � sendingu

� k�li.

Flutningskr�fur

M� flytja vi� stofuhita vi� e�lilegan sendingart�ma.

Me� fyrstu fer�.

Ni�urst��ur

Svar

PCR

1-2 virkir dagar.

M�tef

nam�lingar:

Eru a� jafna�i ger�ar tvisvar � viku.

T�lkun

PCR: J�kv�tt PCR pr�f sta�festir a� veira e�a erf�aefni hennar er til sta�ar � s�ninu. � upphafi s�kingar getur veri� varasamt a� treysta neikv��um ni�urst��um �r PC

� m�nuv�kva.

M�tefnam�lingar: Vi� frums�kingu myndast b��i IgM og IgG m�tefni. M�lingu � IgG m�

nota til a� greina hvort sj�klingur hafi ��ur s�kst af veirunni.

S�rfr��il�knir veiruranns�kna metur ��rfina fyrir t�lkun ni�ursta�na.

Heimildir

2.02.41 Herpes simplex (HSV)

Ritstj�rn

Sam�ykkjendur

�byrg�arma�ur

�tgefandi