Smitvarnir eru aðalatriði auk góðrar sykurstjórnar áður en COVID-19 veikindi koma upp.

Almennt þarf einstaklingur með sykursýki meira insúlín í veikindum en venjulega og tíðari blóðsykurmælingar.
Vökvainntaka er mjög mikilvæg til að viðhalda jafnvægi í saltbúskap líkamans og fyrirbyggingu ketónamyndunar, sérstaklega ef um upp- eða niðurgang eða hækkaðan líkamshita er að ræða.

Lyfjameðferð sykursýki 2 í heimahúsi
• Flestir ættu að halda áfram að taka hefðbundinn skammt af töflum til að draga úr líkum á miklum veikindum í kjölfar COVID-19 smits.
• Hjá smituðum er blóðsykur mældur og skráður reglulega, a.m.k. tvisvar til fjórum sinnum á dag.

Við innlögn sykursjúkra með tegund 2
Við svo mikil veikindi að innlagnar er krafist, gæti verið skynsamlegt að breyta lyfjameðferð úr töflumeðferð í insúlínmeðferð undir húð eða með dreypi. Haft er samráð við innkirtlalækna í þeim tilfellum.

Mögulegar aukaverkanir töflumeðferðar
• Metformín felur í sér hættu á lactic acidocis og getur ýtt undir niðurgang
  • Íhuga þarf að stöðva það við niðurgang
  • Íhuga þarf að stöðva ef nýrnastarfsemi versnar
• SGLT2 hemlar geta ýtt undir DKA hjá viðkvæmum/insúlínskorturum, jafnvel við lágan blóðsykur á bilinu 10-12 mmol/l
• SU lyf geta ýtt undir hypoglycaemiu
  • Stöðva ætti eða minnka skammt ef blóðsykur er lágur (<4mmól/l)
• GLP-1 örvandi hliðstæður geta hugsanlega ýtt undir lystarleysi og ógleði
• Ávallt þarf að meta hvert tilfelli fyrir sig og beita almennri skynsemi

• Gera þarf ráðstafanir eftir þörfum m.t.t. þess að auka insúlín og mögulega aðlaga önnur lyf (gildir einnig fyrir tegund 2)
• Einstaklingar með sykursýki 1 mega aldrei hætta að taka insúlín. Oftast er þörf á auknum skömmtum í veikindum þó minna sé borðað
• Drekka þarf a.m.k. eitt glas af ósykruðum drykk á hverri klst. til að koma í veg fyrir ofþornun
• Nauðsynlegt er að reyna að neyta matar og taka insúlín með máltíðinni
• Sé matarlyst af skornum skammti er ráð að drekka kolvetna- og saltríka drykki, s.s. Gatorade, ávaxtasafa, kókómjólk eða drykkjarjógúrt
  
  

  Einkenni of hás blóðsykurs Mikill þorsti Tíð þvaglát Þreyta Munnþurkur

  Einkenni ketónablóðsýringar (e. Diabetic Ketoacidocis (DKA) Kviðverkir Ógleði Mæði Óvenjuleg lykt úr vitum

• Fylgjast þarf reglulega með blóðsykurmælingum á a.m.k. 2 klst. fresti og gefa insúlín
  • Athuga þarf að gefa insúlín ekki of ört, því hámarksvirkni flests skammvinns insúlíns er 90-120 mín. frá gjöf og flest endast í um 4 klst.

• Mæla þarf mögulega ketóna í blóði/þvagi
  • Ketónar benda eindregið til insúlínskorts
  • Sérstaklega er mikilvægt að leita ketóna ef blóðsykur fer yfir 14 mmól/l en mögulega við enn lægri gildi (10-11 mmol/l) hjá þunguðum, vannærðum eða ef SGLT2i lyf er notað
  • Ef blóðsykur er hærri en 14 mmól/l þarf að mæla ketóna á 4 klst. fresti allan sólarhringinn (einnig að næturlagi)

Meðhöndlun ketóna

Ketónar í þvagi (skv. litakóða á strimlastauk)	Ketónar í blóði mmól/l	Viðbrögð
Neikvætt	<0,6	Engin, eðlilegt ástand. Ef BS er >14 mmól/l er mælt aftur eftir 4 klst. Ekki má hætta að taka insúlín.
Lítið magn ketóna	0,6-1,5	Insúlín er gefið með máltíðum eins og venjulega Leiðrétting skv. venju ef blóðsykur er hár 2-4 klst. eftir máltíð
Umtalsvert magn ketóna	1,5-3,0	Insúlín er gefið með máltíðum eins og venjulega 10% sólarhringsskammts gefið sem leiðrétting á BS Endurtekið á 2 klst. fresti ef ketónar eru enn 1,5-3,0 mmól/l Séu ketónar enn >1,5 eftir 4 klst. er haft samband við innkirtladeild
Mikið magn ketóna DKA	Yfir 3,0	10% heildarskammts gefinn sem leiðrétting Strax er haft samband við vakthafandi innkirtlalækni

• getur ekki kyngt eða haldið niðri vökva
• kastar upp ítrekað eða hefur sára kviðverki
• hefur haft háan blóðsykur (BS >12 mmól/l ef með dælu, annars >14 mmól/l) í lengri tíma og ketónar eru til staðar í blóði eða þvagi
• er andstuttur

• Blóðsykurstjórn ætti að vera eftir hefðbundnum skilmerkjum
• Ekki eru sérstakar vísbendingar um að sykurstjórn ætti að vera stífari í COVID-19 en í öðrum alvarlegum sjúkdómum
• Allir með sykursýki ættu að fá blóðsykurmælingu minnst 4 sinnum á dag og gildi ætti að vega og meta daglega
• Almennt viðmið fyrir blóðsykur er 5-10 mmól/l
• Eins og við önnur alvarleg veikindi þarf að endurmeta reglulega og mögulega breyta eða stöðva p.o. sykursýkilyf og skipta yfir í insúlínmeðferð, stundum með dreypi
• Gjörgæsluvist og sykursýkimeðferð þar er skv. leiðbeiningum í gæðahandbók
  • Þar er markmiðið að halda blóðsykri á bilinu 6-8 mmól/l með insúlíndreypi