Lei�beiningar Rkl�n-171 2.02.01.01 �tg. 8.0 �tg.dagur 09/29/2023

2.02.01.01 Ren�n

Almennt
Ver�: Sj� Gjaldskr�
Grunnatri�i ranns�knar: Ren�n er pr�teinklj�fandi ens�m sem er framleitt � svok�llu�um n�ndargaukulsfrumum (juxtaglomerular cells) � n�rum og losa� �t � bl��r�sina vi� �kve�in �reiti, �.e. minnka�an bl��r�sting � n�rna��um, l�gan natr�umstyrk � bl��i og vi� beta-adrenergra �rvun. � bl��r�sinni kl�fur ren�n ang��tens�n�gen � ang��tens�n I sem s��an er klofi� �fram ni�ur � ang��tens�n II af ang��tens�n umbrj�tandi ens�mi (ACE). Ang��tens�n II veldur ��asamdr�tti og �rvar framlei�slu ald�ster�ns. Heildar�hrifin af virkjun ren�n-ang�otens�n kerfisins eru til h�kkunar � bl��r�stingi og til lei�r�ttingar � styrk natr�ums og kal�ums � bl��i. M�lia�fer�in sem h�r er notu� (Diasorin) m�lir styrk virks ren�ns (active renin) � bl��i.
Helstu �bendingar: Grunur um afleiddan h��r�sting (secunder hypertension), t.d. vegna frumkomins ald�ster�nheilkennis (primer hyperaldosteronism) e�a vegna n�rna��asj�kd�ma.

M�lia�fer�

M�lia�fer�
Chemiluminescence immunoassay (CLIA) � Diasorin XS immunoassay analyzer.

S�nataka, sending og geymsla

S�nataka, sending og geymsla
Undirb�ningur sj�klings: Bl��i skal safna� milli klukkan 07-09 a� morgni. Almennt skal mi�a vi� a� sj�klingur hafi seti� � a.m.k. 10 m�n�tur fyrir s�nat�ku. Vi� n�kv�mari ranns�kn vegna gruns um frumkomi� ald�ster�nheilkenni er m�lt me� samr��i vi� innkirtlas�rfr��ing var�andi frekari undirb�ning sj�klings fyrir s�nat�ku (t.d. t�mabundi� hl� � innt�ku �kve�inna lyfja, stj�rnun � saltinnt�ku og �a� hvort s�ni skuli teki� eftir n�turlegu og/e�a eftir 2-4 t�ma uppr�tta st��u/gang).

Ger� og magn s�nis: EDTA plasma, 1 ml. S�ni teki� � glas me� fj�lubl�um tappa �n gels (sv�rt mi�ja)

. Litak��i samkv�mt Greiner. Bl��t�kuglas m� ekki k�la fyrir bl��t�ku og s�ni� m� aldrei geyma � k�lisk�p n� fara � k�liskilvindu �v� a� l�gt hitastig getur virkja� ni�urbrot pro-ren�ns yfir � ren�n og �annig valdi� falskri ren�n h�kkun. Skilja skal s�ni� strax ni�ur og frysta plasma�.

Geymsla: Plasma geymist � 3 klst vi� stofuhita og � 4 vikur vi� -20�C. ATH: Aldrei geyma � k�li.

Vi�mi�unarm�rk

Vi�mi�unarm�rk
Fullor�nir:

	Vi�mi�unarm�rk (mIU/L)
Liggjandi	2,8 - 40
Standandi	4,4 - 46

B�rn: Ren�n gildi eru h�rri hj� b�rnum en fullor�num, s�rstaklega hj� n�burum en fara svo l�kkandi fram � t�ningaldur.

Vi�mi�unarm�rk eru fengin fr� Diasorin (a�fer� tekin � notkun � Landsp�tala � jan�ar 2023).

Ni�urst��ur

Ni�urst��ur
T�lkun Ren�nstyrkur er h��ur l�kamsst��u (liggjandi/standandi) og saltinnt�ku auk �ess sem v�g d�gursveifla er til sta�ar (h�st gildi m�last snemma morguns).

H�kkun: H�r ren�n styrkur finnst m.a. vi� n�rna��asj�kd�ma, ren�n framlei�andi �xli og Addison sj�kd�m. �kve�in lyf valda h�kkun � ren�n styrk � plasma, t.d. ACE hemlar, angiotens�n II blokkar, �vagr�silyf og kals�umgangalokar. Saltsnautt f��i h�kkar ren�nstyrk svo og h�r styrkur katek�lam�na � bl��i. Ren�n h�kkar � me�g�ngu.
L�kkun: L�g ren�n gildi finnast m.a. vi� frumkomi� ald�ster�nheilkenni og vi� �kve�nar ger�ir af me�f�ddum n�rnahettuauka (congenital adrenal hyperplasiu (CAH)). Mikil saltneysla og lakkr�s�t valda ren�n l�kkun. Me�fer� me� betablokkerum og NSAID gigtarlyfjum eru d�mi um lyf sem geta l�kka� ren�n styrk.

Heimildir

Heimildir
Fylgiskj�l framlei�anda hvarfefnanna - LIAISON Direct Renin 200/007-906, 11-2022-06.
Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Sixth Edition. Elsevier Saunders, 2017.

2.02.01.01 Ren�n

Ritstj�rn

Sam�ykkjendur

�byrg�arma�ur

�tgefandi