Lei�beiningar Rs�k-020 2.02.01.01 �tg. 4.0 �tg.dagur 11/07/2023

2.02.01.01 Antistreptolysin O (AST - ASO)

Almennt
Ver�: Sj� Gjaldskr�
Grunnatri�i ranns�knar:
M�lingar m�tefna gegn beta-haemol�t�skum strept�kokkum af flokki A (Streptococcus pyogenes) eru hj�lplegar vi� greiningu fylgikvilla (gigts�ttar (rheumatic fever), skarlatss�ttar og n�rnahno�rab�lgu (glomerulonephritis)), en hafa takmarka�a ��ingu vi� greiningu br��rar h�lsb�lgu. Vi� gigts�tt koma einkenni fram u.�.b.10 d�gum eftir �me�h�ndla�a h�lsb�lgu (tonsillitis/pharyngitis). � kossageitarfar�ldrum f� allt a� 10-15% hinna s�ktu einstaklinga n�rnahno�rab�lgu (glomerulonephritis) u.�.b. 20 d�gum s��ar. AST/ASO pr�fi� greinir illa m�tefni gegn h��s�kingastofnum. �au greinast hins vegar vel me� Anti-DNasa B m�tefnam�lingu. �v� er m�lt me� �v� a� m�la b��i AST/ASO og Anti-DNasa B m�tefni �egar greina � fylgikvilla strept�kokkas�kinga. �essi bl��vatnspr�f gagnast einnig vi� mismunagreiningu vi� vissa gigtsj�kd�ma og leit a� orsakavaldi kverkak�lis (peritonsillar abscess).
Ranns�knin byggir � myndun m�tefnafl�tta milli antistreptolysin O og latex agna h��u�um me� streptolysin O. H�kkun � antistreptolysin O kekkjar vi� latex agnirnar (m�tefnafl�ttur myndast) og ver�ur k�kkmyndun s�nileg � hvarfefnabl�ndu.

Helstu �bendingar: Grunur um fylgikvilla vi� s�kingu af v�ldum streptokokka af flokki A (h�lsb�lga, pyodermia e�a lungnab�lga).

S�nataka, sending, geymsla og hven�r m�ling er framkv�md.

S�nataka, sending, geymsla og hven�r m�ling er framkv�md.
Ger� og magn s�nis:
Sermi 0,5 ml �n hem�l�su.
S�ni teki� � serumglas (rau�ur tappi me� geli (gul mi�ja)

). Litak��i samkv�mt Greiner.

Sermi m� geyma � k�li (2-8�C) � h�mark 48 klst. Ef �arf a� geyma lengur �� er s�ni� fryst. G�ta skal �ess a� bl�� s� vel storki� svo ekki s� vottur af fibrini � serminu.

M�ling er ger� virka daga � ranns�knakjarna � Fossvogi.

Vi�mi�unarm�rk

Vi�mi�unarm�rk
<200 IU/ml

Ni�urst��u er svara� sem st��lu�u t�lugildi � IU/ml. T�lugildin eru <100, >100<200, >200<400, >400<800, >800<1600, >1600<3200.

Ni�urst��ur

Ni�urst��ur
T�lkun
H�kkun: H�kku� AST/ASO m�tefni jafngilda ekki greiningu � br��ri gigts�tt, en gefa til kynna fyrri s�kingu me� GrA streptokokkum. H�kku� gildi koma fram 2-4 vikum eftir s�kingu af v�ldum Gr. A strept�kokka. M�tefni gegn AST/ASO myndast a� jafna�i ekki vi� s�kingar af v�ldum Str. Gr. A � h��, en geta or�i� j�kv�� vi� s�kingar af v�ldum strept�kokka af gr. C e�a G.
Mikil h�kkun � l�p��um � bl��i geta gefi� falska h�kkun AST/ASO m�tefnum.

Heimildir

Heimildir
1. Manual of Clinical Microbiology. ASM Press, Washington D.C.
2. Garcia LS og f�l. Clinical Microbiology Procedures Handbook. ASM Press, Washington D.C.
3. Statens Serum Institut Diagnostisk h�ndbog
4. Antistreptolysin O. Uppl�singar fr� hvarfefnaframllei�anda: Cortex Diagnostics Inc, CA, USA

2.02.01.01 Antistreptolysin O (AST - ASO)

Ritstj�rn

Sam�ykkjendur

�byrg�arma�ur

�tgefandi