../
IS
Gæðahandbók
Breytingartillaga
Prenta
Senda
Loka
Útgefið gæðaskjal: Leiðbeiningar
Skjalnúmer: Rklín-099
Útg.dags.: 08/29/2022
Útgáfa: 4.0
2.02.03.01.01 Kalsíum
Almennt
Almennt
Verð:
Sjá
Gjaldskrá
Grunnatriði rannsóknar:
Heilbrigður einstaklingur er með 1000 – 1400 g af grunnefninu kalsíum í líkamanum og er nánast allt bundið í beinum. Aðeins um 0,1% af heildarmagni kalsíum er í utanfrumuvöka. Í sermi er kalsíum jónað (ca. 50%), próteinbundið (ca. 40%) og komplexbundið (ca.10%). Þessi hlutföll eru háð ýmsu, svo sem pH blóðs og styrk albúmíns, sem og annarra próteina. Við þessa mælingu er allt kalsíum mælt, þ.e. öll þrjú ofantalin form þess. Það er þó aðeins jónaða formið, sem hefur bein lífefnafræðileg áhrif í líkamanum.
Helstu ábendingar:
Er skimpróf við grun um beinasjúkdóma, sjúkdóma í parathyroid kirtlum, nýrnasteina, nýrnabilun, krampa, grun um D-vítamínskort, briskirtilsbólgu, myeloma, sarcoidosis, og fleiri sjúkdóma.
Sýnataka, sending, geymsla og hvenær mæling er framkvæmd.
Sýnataka, sending, geymsla og hvenær mæling er framkvæmd.
Gerð og magn sýnis:
Sýni tekið í lithíum heparín glas með grænum tappa
með geli (gul miðja)
.
Litakóði samkvæmt Greiner Vacuette
Sýni er skilið niður innan einnar klukkustundar við 3000 rpm í 10 mínútur.
Geymist í 7 daga í kæli og 8 mánuði í frysti.
Sýni má senda við stofuhita.
Mæling er gerð allan sólarhringinn, alla daga vikunnar
Viðmiðunarmörk
Viðmiðunarmörk
Aldur
Eining
Viðmiðunarmörk
0 - 10 daga
mmól/L
1,90 - 2,60
10 daga - 2 ára
mmól/L
2,25 - 2,75
2 - 12 ára
mmól/L
2,20 - 2,70
12 - 18 ára
mmól/L
2,10 - 2,50
fullorðnir
mmól/L
2,15 - 2,50
Viðmiðunarmörk fullorðinna eru samkvæmt samnorrænum viðmiðunarmörkum (NORIP).
Viðmiðunarmörk P/S-kalsíum fyrir börn eru sett samkvæmt rannsókn og ráðleggingum hvarfefnaframleiðandans Roche Diagnostic
s
Niðurstöður
Niðurstöður
Túlkun niðurstaðna
Hækkun:
Hækkun sést við aukna losun á kalsíum úr beinum, en sjaldnar við aukna upptöku kalsíum í meltingarvegi eða aukna endurupptöku á kalsíum í nýrum.
Algengustu ástæður fyrir hækkun á kalsíum eru krabbamein af ýmsum gerðum og hyperparathyroidismus. Hækkun á kalsíum sést einnig við D-vítamín eitrun, ofstarfsemi skjaldkirtils, meðferð með þvagræsilyfjum og ýmsa aðra sjúkdóma. Aukinn kalsíum styrkur í blóði vegna hækkunar á próteinbundnu kalsíum sést við ofþornun (dehydration) og myeloma þar sem einstofna mótefnin binda kalsíum.
Lækkun:
Lækkun sést við D-vítamín skort og aðrar truflanir í D-vítamín búskap, lækkun á parathyroid hormóni (PTH), nýrnabilun, bráða briskirtilsbólgu, miklar blóðgjafir með cítrat-blóði og magnesíum skort. Hafa skal í huga að hypokalcemía getur verið vegna lækkunar á próteinbundnu kalsíum og er þá yfirleitt um mikla lækkun á albúmíni að ræða. Æskilegt er þá að mæla jóníserað kalsíum.
Kalsíum er gjarnan nokkru hærra hjá nýburum á fyrsta sólarhring eftir fæðingu en lækkar síðan og getur verið nokkru lægra en gefin viðmiðunarmörk fyrstu vikuna. Eftir það oftast svipað og í fullorðnum.
Lífshættuleg gildi: < 1,70 mmol/L og >3,5 mmol/L.
Heimildir
Heimildir
Heimildir
Viðmiðunarmörk:
http://nyenga.net/norip/index.htm
Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Fourth Edition. Elsevier Saunders. 2012.
Laurell Klinisk Kemi i Praktisk Medicin, Ninth Edition. Studentlitteratur. 2012.
Ritstjórn
Sigrún H Pétursdóttir
Ísleifur Ólafsson
Samþykkjendur
Ábyrgðarmaður
Ísleifur Ólafsson
Útgefandi
Sigrún H Pétursdóttir
Upp »