Lei�beiningar Rkl�n-075 2.02.01.01 �tg. 8.0 �tg.dagur 01/05/2024

2.02.01.01 F�lat

Almennt
Ver�: Sj� Gjaldskr�
Grunnatri�i ranns�knar: F�lat ��rf l�kamans er mismunandi � mismunandi �viskei�um. F��utegundir sem innihalda miki� f�lat eru m. a.: lifur, baunir, hnetur, sp�nat og anna� gr�nmeti. Skorts g�tir fyrst og fremst � vefjum me� hra�a umsetningu, svo sem � beinmerg og meltingarf�rum. Birg�ir eru litlar, duga � 3 - 4 m�nu�i. �n v�tam�n B12 geta frumur ekki teki� upp og umbreytt metatetrahydrof�lati � tertahydrof�lat. Vi� B12 skort er �v� f�lat l�kka� � rau�um bl��kornum, en e�lilegt e�a h�kka� � sermi.

S�nataka, sending, geymsla og hven�r m�ling er framkv�md.

S�nataka, sending, geymsla og hven�r m�ling er framkv�md.
Ger� og magn s�nis: S�ni teki� fastandi.
S�ni teki� � lith�um hepar�n glas me� gr�num tappa me� geli (gul mi�ja)

Litak��i samkv�mt Greiner.
S�ni geymist tvo t�ma vi� stofuhita, 48 klst vi� 2-8�C. �a� m� ekki frysta s�ni sem innihalda LiHeparin. �a� �arf a� verja s�ni fyrir lj�si.
M�ling er ger� allan s�larhringinn alla daga.

Vi�mi�unarm�rk

Vi�mi�unarm�rk
P-f�lat: 6 - 35 nm�l/L

Ni�urst��ur

Ni�urst��ur
Svar: Sveiflur � serum f�lati koma eftir mismunandi f�latr�kar m�lt��ir.
Truflandi efni:

Hemol�sa truflar m�lingu � f�lati � sermi, �v� f�lat lekur �r rau�um bl��kornum og veldur h�kkun � f�lati � sermi.
B��t�n (B7 v�tam�n) � h�um styrk getur valdi� truflun, falskri h�kkun, � f�lat a�fer�inni sem veri� er a� nota � Landsp�tala (Cobas Roche). Hj� sj�klingum � h�um b��t�n sk�mmtum (>5mg/dag) �urfa a� l��a a.m.k. 8 klst fr� s��asta b��t�n skammti �ar til bl��s�ni er teki�. �a� sama gildir um fj�lv�tam�n og b�tiefni sem innihalda b��t�n (fj�lv�tam�n og b�tiefni fyrir h�r, h�� og neglur innihalda oft miki� b��t�n).

T�lkun
L�kkun: L�kkun � f�lati s�st vi� aukna f�lat��rf (me�ganga, aukin framlei�sla rau�ra bl��korna), minnka� fr�sog, minnka�a neysla e�a auki� tap � l�kamanum. Methotrexat, trimetoprim og sulfasalazin geta valdi� f�latskorti.

Heimildir

Heimildir
Uppl�singable�ill Folate, 2013-11, V 11 Roche Diagnostics, 2013.
Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Fifth Edition. Elsevier Saunders, 2012
Laurell Klinisk Kemi i Praktisk Medicin, n�unda �tg�fa. Studentlitteratur. 2012

2.02.01.01 F�lat

Ritstj�rn

Sam�ykkjendur

�byrg�arma�ur

�tgefandi