../ IS  
Útgefið gæðaskjal: Leiðbeiningar
Skjalnúmer: Rklín-152
Útg.dags.: 03/03/2023
Útgáfa: 7.0
2.02.01.01 Parasetamól
Hide details for AlmenntAlmennt
Verð: Sjá Gjaldskrá
Grunnatriði rannsóknar: Parasetamól (acetaminophen) er verkjastillandi og hitalækkandi lyf. Það frásogast að fullu frá meltingarvegi og hámarksþéttni í blóði næst eftir 0,5 - 1 klst sé lyfið tekið í lækningalegum skömmtum en eftir u.þ.b. 4 klst eftir eitrunarskammta. Helmingunartími lyfsins í sermi er yfirleitt um 2-4 klst og próteinbinding á bilinu 10-50%. Niðurbrot parasetamóls fer að stærstum hluta fram í lifur með samtengingu við glúkúróníð og súlfat. Lítill hluti lyfsins (10%) oxast þó fyrir tilstilli CYP 2E1 í N-acetyl-benzoquinone-imine. Þetta umbrotsefni er eitrað fyrir lifrina en er þó venjulegast afeitrað með samtengingu við glutathíon. Við eitrunarskammta af parasetamóli myndast þó N-acetyl-benzoquinone-imine í magni sem er umfram getu lifrarinnar til afeitrunar og getur það leitt til lifrarskemmda sem koma fram 3-5 dögum eftir inntöku lyfsins. Nýrnaskemmdir koma einnig fyrir en sjaldnar. Sérstakt móteitur er til við parasetamóleitrunum, N-acetylcystein (Mucomyst) og er mikilvægt að meðferð hefjist eins fljótt og mögulegt er þegar grunur er um parasetamóleitrun. Parasetamóleitranir tengjast oftast sjálfsvígstilraunum en eitranir koma einnig fram við langtímanotkun á lyfjum sem innihalda parasetamól.
Helstu ábendingar: Grunur um parasetamóleitrun.
Hide details for Sýnataka, sending og geymslaSýnataka, sending og geymsla
Gerð og magn sýnis: Sermi, 0,5 ml. Sýni tekið í serum glas með rauðum tappa án gels (svört miðja) . Litakóði samkvæmt Greiner.
Geymsla: Geymist í kæli í 7 daga og 6 mánuði í frysti við - 20°C.

Framkvæmd: Mæling er gerð allan sólarhringinn, alla daga vikunnar.
Hide details for Meðferðarrmörk / Eitrunarmörk Meðferðarrmörk / Eitrunarmörk

Meðferðarmörk:
66 - 200 µmól/L

Eitrunarmörk:

Klukkustundir frá inntöku
S-parasetamól
(µmól/L)
4
6
8
10
12
> 1324
> 993
> 662
> 498
> 331
    Hide details for NiðurstöðurNiðurstöður
    Túlkun Styrkur S-parasetamóls miðað við tíma frá inntöku lyfsins segir til um líkindi á lifrarskemmdum sbr. venslarit Rumack-Matthew og töfluna hér að ofan (gildir þó aðeins hafi lyfið verið tekið í einum skammti á þekktum tímapunkti).
    Hide details for HeimildirHeimildir
    Acetaminophen, Cobas, 2021-09, V 4,0, Roche Diagnostics.
    Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Sixth Edition. Elsevier Saunders, 2017.

    Ritstjórn

    Ingunn Þorsteinsdóttir
    Fjóla Margrét Óskarsdóttir
    Guðmundur Sigþórsson

    Samþykkjendur

    Ábyrgðarmaður

    Ísleifur Ólafsson

    Útgefandi

    Ingunn Þorsteinsdóttir

    Upp »

    Skjal fyrst lesið þann 03/04/2011 hefur verið lesið 5094 sinnum