Almennt
Verð: Sjá Gjaldskrá
Grunnatriði rannsóknar:
Alfa fetoprotein er glýkóprótein (m.þ. 63000) sem myndast í lifur fósturs og er losað út í blóðið. Styrkur þess nær hámarki á 12.-16. viku meðgöngutímanns (1,7-2,5 g/L) en lækkar síðan og er orðin eins og hjá fullorðnum við 10 mánaða aldur.
Breytileiki: a-1-fetóprótein finnst að jafnaði ekki í blóði heilbrigðra nema með mjög næmum aðferðum. Undantekning er barnshafandi konur en í blóði þeirra fer það hækkandi allt fram að fæðingu.
Sýnataka, sending, geymsla og hvar og hvenær mæling er framkvæmd.
Gerð og magn sýnis: Plasma, 0,5 ml.
Sýni tekið í lithíum heparín glas með grænum tappa með geli (gul miðja)
.
Litakóði samkvæmt Greiner-sýnatökuglösum.
Geymsla: Geymist í 7 daga við 2 - 8°C og 3 mán við -20°C.
Hvar og hvenær mælt: Mælt á LSH Hringbraut allan sólarhringinn, alla daga vikunnar.
Viðmiðunarmörk
< 5,8 kU/L.
Þungaðar konur - miðgildi:
Meðganga | 14 vikur | 15 vikur | 16 vikur | 17 vikur | 18 vikur | 19 vikur |
kU/L | 23,2 | 25,6 | 30,0 | 33,5 | 40,1 | 45,5 |
Niðurstöður
Túlkun
Hækkun: sést einkum við hepatocellular carcinoma, en einnig við sum æxli í eggjastokkum og eistum. a-fetoprótein er oft mikilvægt við greiningu og til að meta árangur lækninga æxla í eistum. Hjá ungbörnum kemur fram hækkun við lifrarsjúkdóma, einkum lifrarbólgur. Sjúkdómar í fóstri: sjá alfa-fetoprótein í legvatni.
Lækkun: Hjá þunguðum konum geta lækkuð gildi gefið til kynna Down´s syndrome (trisomy 21) og eru gildi þá venjulega um 0,7 - 0,8 MOM (multiples of median). Sjúklingar sem fá háa bíótín skammta (>5 mg/dag) verða að láta a.m.k. 8 klst. líða frá bíótín inntöku þar til sýni er tekið að öðrum kosti má búast við falskri hækkun.
Heimildir
1. Laurells Klínisk kemi I praktisk medicin. 9th ed. Studentlitteratur, Svíþjóð
2. Method Sheet frá Roche. Elecsys AFP Ref 04481798 2018-10 V14.0