Leiðbeiningar Rklín-071 2.02.01.01 Útg. 5.0 Útg.dagur 10/05/2023

2.02.01.01 a-1-fetóprótein

Almennt
Verð: Sjá Gjaldskrá
Grunnatriði rannsóknar:
Alfa fetoprotein (AFP) er albumín-líkt glýkóprótein (m.þ. um 70.000) sem myndast í lifur fósturs og er losað út í blóðið. Styrkur þess í blóði fósturins nær hámarki á 12.-16. viku meðgöngutímanns (1,7-2,5 g/L) en lækkar síðan og er orðin eins og hjá fullorðnum við 10 mánaða aldur. AFP styrkur í blóði móður nær hámarki í viku 30 en fer síðan lækkandi og verður eðlilegur eftir um 10 mánuði.Hjá fullorðnum (ekki ófrískum) einstaklingum mælist styrkur AFP í blóði mjög lágur. Um 80% sjúklinga með frum-lifrarkrabbamein hafa hins vegar verulega hækkaðan AFP styrk í blóði og er AFP álitinn besti æxlisvísirinn fyrir þá gerð krabbameins. AFP styrkur getur einnig hækkað við meinvörp í lifur og kynfrumukrabbamein.
Helstu ábendingar:
Mælingar á styrk AFP eru helst notaðar við greiningu og eftirfylgni og mat á sjúkdómsgangi hjá sjúklingum með illkynja æxli sem mynda AFP í miklum mæli svo sem frum-lifrarkrabbamein og kynfrumukrabbamein í eistum eða eggjastokkum. Mælingin er einnig notuð við eftirfylgni á sjúklingum með skorpulifur, króníska lifrarbólgu og hemokrómatósu, en hjá þeim sjúklingum er aukin hætta á frum-lifrarkrabbameini. Rannsóknin er einnig notuð á meðgöngu kvenna til skimunar fyrir fósturgöllum, svo sem klofinni mænu og trisomy 21 (Downs heilkenni).

Mæliaðferð

Sýnataka, sending, geymsla og hvar og hvenær mæling er framkvæmd.

Viðmiðunarmörk

Niðurstöður

Heimildir

Meðganga	14 vikur	15 vikur	16 vikur	17 vikur	18 vikur	19 vikur
kU/L	23,2	25,6	30,0	33,5	40,1	45,5

2.02.01.01 a-1-fetóprótein

Ritstjórn

Samþykkjendur

Ábyrgðarmaður

Útgefandi