Almennt
Verð: Sjá Gjaldskrá
Grunnatriði rannsóknar: Andróstendíon er andrógen sterahormón. Hjá konum er andróstendíon myndað nokkurn veginn til jafns í nýrnahettum og eggjastokkum en hjá körlum myndast það fyrst og fremst í nýrnahettum en þó einnig í eistum í litlum mæli. Heiladingulshormón örva framleiðslu andróstendíons, ACTH örvar framleiðslu frá nýrnahettum en LH frá kynkirtlum. Andróstendíon sjálft er tiltölulega veikur andrógen (karlvirkur) steri en getur ummyndast í útvefjum, t.d. í húð og fituvef, í testósterón eða í estrógen. Andróstendíon gegnir ásamt öðrum nýrnahettuandrógenum (DHEA) hlutverki við adrenarche.
Helsu ábendingar:
Karlgerandi einkenni (hyperandrogenismi -hirsutism/virilization) hjá konum og börnum.
Grunur um fjölblöðrueggjastokka heilkenni (polycystic ovary syndrome - PCOS) þegar testósterón og testósterón/SHBG hlufall eru eðlileg.
Til að fylgja eftir sjúklingum sem eru á meðferð við meðfæddum nýrnahettuauka (congenital adrenal hyperplacia (CAH)).

Mæliaðferð
LC-MS/MS

Sýnataka, sending, geymsla og hvenær mæling er framkvæmd.

Undirbúningur sjúklings: Dagsveifla er á styrk andróstendíons og almennt skal miða við að safna sýni að morgni.

Gerð og magn sýnis:.Sýni, 0,5 ml sermi, tekið í serum glas með rauðum tappa án gels (svört miðja) . Litakóði samkvæmt Greiner.

Geymsla: Sermi geymist í 7 daga í kæli og í 6 mánuð í frysti við -20°C.

Mæling gerð einu sinni í viku í Fossvogi

Viðmiðunarmörk

	Konur (nmó/L)	Karlar (nmól/L)
Fyrirburar, 26-28 vikur (dagur 4)	3,2-9,8	3,2-9,8
Fyrirburar, 31-35 vikur (dagur 4)	2,8-15,6	2,8-15,6
Fullburar, 1-7 daga	0,7-10,1	0,7-10,1
8-30 daga	0,6-2,8	0,6-2,8
1-5 mánaða	0,2-2,4	0,2-2,4
6-24 máðaða	< 0,5	0,1-0,5
2-3 ára	< 0,5	< 0,4
4-5 ára	0,1-0,7	0,1-0,6
6-7 ára	0,1-1,0	<1,0
8-9 ára	0,1-1,5	0,1-1,0
10-11 ára	0,3-4,3	0,2-1,4
12-13 ára	0,8--6,0	0,3-2,2
14-15 ára	1,4-7,0	0,6-3,3
16-17 ára	1,2-7,4	1,0-3,9
18-39 ára	0,9-7,5	1,2-4,7
40 ára og eldri	0,5-2,9	0,8-3,1
Fyrir tíðahvörf	0,9-7,5	á ekki við
Eftir tíðahvörf	0,5-2,9	á ekki við
Tanner stig I	0,2-1,8	0,1-1,1
Tanner stig II	0,5-4,8	0,3-1,7
Tanner stig III	1,3-7,8	0,5-3,0
Tanner stig VI	1,2-7,2	0,9-3,7

Niðurstöður

Túlkun

Niðurstöður andróstendíon mælinga eru oftast túlkaðar í samhengi við aðrar hormónamælingar.

Hækkun:
Vægar andróstendíon hækkanir sjást gjarnan hjá konum með PCOS. Hækkanir sjást líka við non-classic CAH og við Cushings heilkenni.

Mikið hækkuð andróstendíon gildi geta sést við andrógen myndandi æxli í nýrnahettum. Mikil hækkun getur líka sést við ACTH framleiðandi æxli og við classic CAH (algeran 21-hydroxylasa skort.)

Við uppvinnslu hyperandrogenisma hjá konum og börnum eru yfirleitt gerðar mælingar á testósteróni ásamt SHBG og DHEAS til viðbótar við andróstendíon. Mynstur í hækkunum þessara hormóna getur hjálpað til við að staðsetja uppruna aukinnar hormónamyndunarinnar. Hækkun á testósteróni ásamt hækkunum á DHEAS og andróstendíon bendir til uppruna í nýrnahettum en hækkun á testósteróni ásamt hækkun á andróstendíoni (en ekki DHEAS) bendir til uppruna í eggjastokkum.

Við meðferðareftirlit við CAH vegna 21-hydroxylasaskorts er andróstendíon stundum notuð sem viðbótarmæling við 17-hydroxy prógesterón.

Heimildir
Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Sixth Edition. Elsevier Saunders, 2017.
Clinical Biochemistry, 3rd edition. Gaw et al.Churchill Livingstone, 2001.
Kushnir et al. Liquid Chromatography-Tandem Mass Spectrophotometry Assay for Androstenedione, Dehydroepiandrosterone, and Testosterone with Pediatric and Adult Reference Intervals. Clinical Chemistry 56:7, 1138-1147, 2010.