Lei�beiningar Rs�k-623 2.02.15 �tg. 6.0 �tg.dagur 10/10/2023

2.02.15 �hlutir/l�kningat�ki - bakter�ur, sveppir

Ranns�knir - Heiti, �bendingar, grunnatri�i

Ranns�knir - Heiti, �bendingar, grunnatri�i
Heiti ranns�knar: L�kningat�ki/�hlutir - almenn r�ktun
Samheiti:
P�ntun: Bei�ni um s�klaranns�kn e�a Cyberlab innan LSH. Ver�: Sj� Gjaldskr�

�bending

Grunur um s�kingu � tengslum vi� inniliggjandi l�kningat�ki.

M�gulegar vi�b�tarranns�

knir:

PCR fyrir bakter�um og sveppum.

Grunnatri�i ranns�knar

R�ktun � andr�mslofti og vi� loftfirr� skilyr�i.

�a� ver�ur st��ugt algengara a� �msum t�kjum s� komi� fyrir � l�kamanum til l�kninga, �mist t�mabundi� e�a til langframa. D�mi um �etta eru gervili�ir, hjartalokur, gangr��ar, sl�ngur fr� heilahvelum til kvi�arhols og fleira. �etta eru alltaf sta�ir �ar sem �rverur eru ekki a� e�lilegu. �a� er m�guleiki � a� bakter�ur og sveppir setjist � �essi t�ki og valdi alvarlegum s�kingum.

S�nataka

S�rst�k t�masetning s�nat�ku

Helst ��ur en s�klalyf eru gefin.

�l�t og �h�ld

Dau�hreinsa� �l�t til a� setja t�ki e�a hluta �ess �. E�a bakter�ur�ktunarpinna, s� hluturinn of st�r til sendinga (til d�mis gervili�ur). Sj� efnivi� til s�nat�ku:

�tfylling bei�na, merking, fr�gangur og sending s�na

Ger� og magn s�nis

Mj�g misjafnt, fer eftir �v� hver hluturinn er. S� hann sm�r er gott a� f� hann allan. Stundum er sendur hluti, til d�mis sitt hvor endinn af sl�ngu fr� heilahveli til kvi�arhols. S� hluturinn st�r, til d�mis gervili�ur, er gott a� taka nokkur strok af honum � bakter�ur�ktunarpinna.

L�sing s�nat�ku

Allar l�kur eru � �v� a� hluturinn s� fjarl�g�ur vi� dau�hreinsa�ar a�st��ur, eins og mikilv�gt er til s�nat�kunnar. S� hluturinn sendur allur e�a a� hluta er hann l�tinn � dau�hreinsa� �l�t og sendur me� hra�i � S�klafr��ideildina.

�rugg losun s�nat�kuefna og �halda

Sending og geymsla

Merking, fr�gangur og sending s�na og bei�na

�tfylling bei�na, merking, fr�gangur og sending s�na

Geymsla ef bi� ver�ur � sendingu

Mj�g mikilv�gt er a� s�ni� berist sem allra fyrst, s�rstaklega ef um er a� r��a hlut e�a hluta af a�skotahlut. R�ktunarpinnar geymast lengur, � allt a� s�larhring vi� stofuhita e�a � k�li.

Flutningskr�fur

M� senda vi� stofuhita.

Ni�urst��ur

Svar

Vaxi bakter�ur e�a sveppir sem talin eru sj�kd�msvaldar er hringt og l�ti� vita, samkv�mt mati vakthafandi l�knis � S�klafr��ideild. Neikv��ri r�ktun er svara� �t eftir 5 daga, j�kv�� g�ti teki� lengri t�ma.

T�lkun

�ar sem umr�dd t�ki eru a� jafna�i sta�sett �ar � l�kamanum sem engir s�klar eru a� e�lilegu, m� gera r�� fyrir a� bakter�ur e�a sveppir sem vaxi s�u s�kingavaldar. �a� eru �� alltaf einhverjar l�kur � �v� a� s�ni mengist, s�rstaklega af bakter�um fr� h��inni. �v� er �skilegt, s�u tekin strok fr� a�skotahlut, a� strokin s�u a� minnsta kosti tv�. Vaxi sama tegundin af bakter�um e�a sveppum fr� fleiri en einu stroki eykur �a� mj�g l�kurnar � a� �ar s� kominn s�kingavaldur.

Heimildir

Karen C. Carroll og Michael A. Pfaller. Manual of Clinical Microbiology. ASM Press, Washington D.C.
Amy L. Leber og f�l. Clinical Microbiology Procedures Handbook. ASM Press, Washington D.C.

2.02.15 �hlutir/l�kningat�ki - bakter�ur, sveppir

Ritstj�rn

Sam�ykkjendur

�byrg�arma�ur

�tgefandi