Lei�beiningar Rkl�n-186 2.02.03.01.01 �tg. 9.0 �tg.dagur 01/12/2022

2.02.03.01.01 T�r�gl�b�l�n

Almennt

Ver�:

Sj�

Gjaldskr�

Grunnatri�i ranns�knar:

T�r�gl�b�l�n (Tg) er st�rt gl�k�pr�tein sem er framleitt � skjaldkirtli og er hr�efni fyrir myndun skjaldkirtilshorm�nanna T4 og T3.

Helstu �bendingar:

Sem �xlisv�sir til a� fylgja eftir sj�klingum me� �kve�nar ger�ir skjaldkirtilskrabbameina. M�lingin er ekki notu� sem skimunarpr�f fyrir skjaldkirtilskrabbamein.

S�nataka, sending, geymsla og hven�r m�ling er framkv�md.

Ger� og magn s�nis:

Sermi, 0,5 ml.

S�ni teki� � serum glas me� rau�um tappa

me� geli (gul mi�ja)

. Litak��i samkv�mt Greiner.

S�ni g

eymist � s�larhring vi� stofuhita, 3 daga � k�li og 1 m�nu� � frysti. Ekki skal frysta s�ni oftar en einu sinni.

M�ling ger� einu sinni � viku.

Vi�mi�unarm�rk

3,5 - 77 �g/L (vi� e�lilega skjaldkirtilsstarfssemi (euthyroid)).

Eftir fullt brottn�m skjaldkirtils m�last Tg gildi mj�g l�g e�a �au greinast ekki (<0,04 �g/L).

Ni�urst��ur

Truflandi efni:

B��t�n (B7 v�tam�n) � h�um styrk getur valdi� truflun, falskri l�kkun, � thyroglobulin a�fer�inni sem veri� er a� nota � Landsp�tala (Cobas Roche). Hj� sj�klingum � h�um b��t�n sk�mmtum (>5mg/dag) �urfa a� l��a a.m.k. 8 klst fr� s��asta b��t�n skammti �ar til bl��s�ni er teki�. �a� sama gildir um fj�lv�tam�n og b�tiefni sem innihalda b��t�n (fj�lv�tam�n og b�tiefni fyrir h�r, h�� og neglur innihalda oft miki� b��t�n).

T�lkun

H�kkun:

H� gildi sj�st vi� �kve�nar ger�ir skjaldkirtilskrabbameina (papillar og follicular). Eftir me�h�ndlun sl�kra krabbameina me� fullu brottn�mi skjaldkirtils �� Tg ekki lengur a� vera m�lanlegt � sermi. S� �a� hinsvegar m�lanlegt �� bendir �a� til a� ekki hafi tekist a� fjarl�gja kirtlinn/�xli� a� fullu e�a �� a� skj�kd�murinn hafi teki� sig upp a� n�ju. H� Tg gildi finnast vi� �msa skjaldkirtilssj�kd�ma a�ra en krabbamein, t.d. Graves sj�kd�m, skjaldkirtilsb�lgu o.fl. en Tg m�ling er yfirleitt alltaf ��rf vi� greiningu �eirra sj�kd�ma. Tg getur h�kka� eftir n�lars�nat�ku, skur�a�ger� og geislame�fer� � skjaldkirtli.

L�kkun:

L�g Tg gildi � sermi hj� sj�klingum me� einkenni um skjaldvaka�h�f getur bent til thyrotoxicosis factitia.

ATH:

Anti-Tg m�tefni geta trufla� Tg m�lingar (truflunin kemur fram sem f�lsk l�kkun � Tg gildum � �eirri m�lia�fer� sem h�r er notu�). M�ling � anti-Tg m�tefnum er �v� alltaf ger� samhli�a Tg m�lingu og s�u m�tefni til sta�ar er �ess geti� � athugasemd me� Tg svari. �m�lanlegt Tg � s�ni sem er j�kv�tt fyrir anti-Tg m�tefnum er ekki h�gt a� nota sem v�sbendingu um a� sj�klingur s� �xlisfr�r. M�lanlegt Tg � s�ni sem er j�kv�tt fyrir anti-Tg m�tefnum bendir til �ess a� Tg s� til sta�ar en a� styrkurinn geti veri� vanmetinn. Anti-Tg m�tefni finnast hj� u.�.b. 10% heilbrig�ra einstaklinga og hj� allt a� 20% sj�klinga me� skjaldkirtilskrabbamein.

Heimildir

Uppl�singable�ill Tg (Thyroglobulin), 2021-11, V 4. Roche Diagnostics, 2021.

Reference Intervals for Children and Adults, Elecsys Thyroid Tests, Roche Diagnostics GmbH, 2008.

Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. Sixth Edition. Elsevier Saunders, 2017.

2.02.03.01.01 T�r�gl�b�l�n

Ritstj�rn

Sam�ykkjendur

�byrg�arma�ur

�tgefandi